Bel kayması ameliyatları, bel omurgasında meydana gelen kayma sorununun cerrahi yöntemlerle düzeltilmesini ifade eder. Bu ameliyatlar, birbirleri üzerinde kaymış olan omurların arasındaki kaymayı düzelterek omurganın denge ve sağlamlığını yeniden sağlayarak sıkışmış olan sinirlerin rahatlamasını amaçlar.
Bel kayması ameliyatları genellikle açık cerrahi yöntemlerle gerçekleştirilir. Bu işlemlerde öncelikle kaymış omurlara vidalar yerleştirilir, omurilik rahatlatılır, çubuklar yardımı ile kayma düzeltilir. Gerektiği takdirde her iki omurga arasında yer alan disk mesafesine ise greft ve ya kafes adı yerleştirilir böyle sağlamlık ve kaynama arttırılır.
Ameliyatın temel hedefleri, hastanın ağrı, uyuşma, kuvvetsizlik gibi şikayetlerini ortadan kaldırmak, sinir üzerindeki baskıyı azaltmak ve omurganın denge ve sağlamlığını yeniden oluşturmaktır. Bel kayması ameliyatı, ilaç ve diğer tedavilere yanıt vermeyen, ileri derecede bel kayması olan ve hareketli kaymaların bulunduğu durumlarda düşünülebilir.
Ameliyat sonrası dikkatli bir iyileşme süreci gerektirir ve hastaların doktorun önerilerine uyarak sağlıklı bir iyileşme süreci geçirmeleri önemlidir.
Bel Kayması Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Bel kayması ameliyatı, omurgadaki kaymaların düzeltilmesi ve omurganın stabilizasyonunu sağlamak için cerrahi bir yöntemdir. Ameliyat genellikle aşağıdaki adımları içerir:
I. Hazırlık Aşaması:
- Hastanın genel anestezi altında ameliyat edilebilmesi için uygun bir pozisyona getirilmesi.
- Cerrahi alanın steril bir şekilde hazırlanması ve steril giysilerin giyilmesi.
II. Cerrahi İşlem Aşamaları:
- Cilt üzerinde planlanan seviyeleri içerecek kadar bir kesi yapılması.
- Cilt kesisinin altında bulunan dokuların yavaşça ayrılması ve omurga kemiklerinin görünür hale gelmesi.
- Omurgaya vidaların yerleştirilmesi
- Gerektiğinde laminektomi (sinir baskısını azaltmak için omurilik kemiklerinin bir kısmının çıkarılması), foraminotomi (sinir köklerinin geçtiği kanalın genişletilmesi) veya diskektomi (fıtıklaşmış disk dokusunun çıkarılması) gibi dekompresyon işlemlerinin uygulanması.
- Omurlar arasına kafes ve ya greftin yerleştirilmesi. Greft, kaynamayı teşvik etmek ve omurların birleşmesini sağlamak için kullanılır. Greft genellikle hastanın kendi kemik dokusundan (otogreft) veya sentetik materyallerden oluşabilir. Kafesler ise değişik malzemelerden üretilebilir. Titanyum, PEEK, tantalyum gibi.
- Vidalar ve bağlantı çubukları (rodlar) kullanarak omurların düzeltilmesi ve uygun pozisyonda sabitlenmesi.
III. Son İşlemler:
- Kesilen cilt dokusunun dikiş veya klipslerle kapatılması.
- Gerektiğinde dren konulması
- Steril bir pansuman uygulanması.
Bel Kayması Ameliyatı Hangi Durumlarda Gereklidir?
I. Konservatif Tedavilere Yanıt Alınamaması Durumu
- İlaç, egzersiz ve korse gibi konservatif tedavilerin hastanın ağrı şikayetlerini hafifletmede yetersiz kalması.
II. Yaşam Kalitesinin Olumsuz Etkilenmesi ve Aktivitelerin Sınırlanması
- Ağrıların günlük yaşam aktivitelerini kısıtlaması ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemesi.
III. Sinir İşlevlerinde Sorunlar
- Kas güçsüzlüğü, his kaybı, idrar veya dışkı kontrolünde bozukluk gibi sinir işlevlerinde sorunlar yaşanması.
IV. İlerlemiş Bel Kayması Durumu
- Omurlar arasındaki kaymanın belirgin ve ileri derecede olması.
V. Hareketli Bel Kayması
- Omurların hastanın pozisyonuna göre normal konumlarından saparak hareket etme eğiliminde olması.
VI. Duruş Bozuklukları ve Ağrı
- Bel kaymasının omurganın dengesini ve duruşunu bozması, ağrı ve duruş bozukluklarının bulunması.
Bel Kayması Ameliyatının Amacı Nedir?
I. Ağrıların Azaltılması
- Kaymış omurların düzeltilmesi ve omurganın stabil hale getirilmesi, bel ağrısının azalmasına yardımcı olabilir.
II. Sinir Baskısının Giderilmesi
- Bel kayması durumunda sinir kökleri üzerinde baskı oluşabilir. Ameliyat, bu baskıyı azaltarak uyuşma, karıncalanma gibi belirtilerin giderilmesini amaçlar.
III. Omurganın Denge ve Sağlamlığının Yeniden Oluşturulması
- Kaymış omurların düzeltilip birbirlerine sabitlenmesi, omurganın denge ve sağlamlığını yeniden sağlar. Bu sayede hastaların duruş bozuklukları ve diğer belirti ve şikayetleri azalır.
Bel Kayması Ameliyatından Sonra Beklenenler
I. Dinlenme ve İyileşme Süreci
- Ameliyat sonrası birkaç hafta boyunca dinlenme ve vücudun iyileşmesine izin verme
- Dinlenmenin hızlı iyileşmeye yardımcı olduğunu unutmayın
II. Yürüme ve Fiziksel Aktivite
- İyileşme sürecinde kendinizi iyi hissettiğinizde yavaş yavaş yürümeye başlama
- En az üç ay boyunca ağır kaldırmaktan kaçınma
III. İlaç Kullanımı ve Araç Kullanma
- Ağrı kesicileri bırakmadan ve hareket kabiliyetini tam olarak kazanmadan önce araç kullanmaktan kaçınma
- Doktorunuzun yönlendirmelerine uygun şekilde ilaç kullanımını takip etme
IV. Güvenlik Önlemleri
- Gece hareketlerinde dikkatli olma, düşmeleri ve takılmaları önleme
- Banyoda gece lambası veya el feneri kullanarak güvenliği artırma
V. Oturma Düzeni
- Ameliyat sonrası en az dört hafta boyunca uzun süre oturmaktan kaçınma
- Çalışıyorsanız, cerrahınızla konuşarak ne zaman işe dönebileceğinizi belirleme
VI. Takip Randevuları ve İletişim
- Ameliyat sonrası takip randevularını düzenli olarak takip etme
- Doktorunuzla iletişim halinde olma ve önerilerine uyma
Bel Kayması Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
I. İstirahat Etme
- Ameliyattan hemen sonra birkaç hafta boyunca dinlenmek önemlidir
- Vücudun iyileşmesine yardımcı olur ve normal hayata daha hızlı dönülmesini sağlar
II. Aktivitelere Yavaş Dönme
- Hasta kendini fiziksel olarak hazır hissettiğinde yavaşça aktivitelere geri dönebilir
- Ancak en az üç ay boyunca ağır kaldırma işlerinden kaçınılmalıdır
III. Araç Kullanma
- Ağrı kesici ilaçlar kullanılıyorsa ve hareket kabiliyeti tam olarak geri kazanılmamışsa araç kullanmaktan kaçınılmalıdır
IV. Düşme ve Takılma Riskini Azaltma
- Gece hareketlerinde düşme veya takılma riskini azaltmak için dikkatli olunmalıdır
- Banyoda aydınlatma kullanılmalıdır
V. Uzun Süreli Oturmaktan Kaçınma
- Uzun süreli oturmaktan kaçınılmalıdır, özellikle ilk dört hafta boyunca
- İşe dönmek isteyenler cerrahlarıyla konuşmalı ve yapabilecekleri faaliyetleri belirlemelidir
VI. Fizik Tedavi ve ya Rehabilitasyon Programına Katılma
- Ameliyat sonrası fizik tedavi ve ya rehabilitasyon programına katılmak iyileşme sürecine yardımcı olabilir
VII. Doktorun Önerilerine Uyma ve Kontrolleri Takip Etme
- İyileşme süreci her hastada farklılık gösterebilir ve genellikle altı ay sürebilir
- Doktorun önerilerine uymak, düzenli kontrolleri takip etmek ve talimatlara dikkatlice uymak önemlidir
Dekompresyon Teknikleri: Laminektomi, Foraminotomi, Diskektomi
I. Laminektomi
- Omurganın arka kısmının bir bölümünün veya tamamının çıkarılması
- Sinirler üzerindeki baskının azaltılması ve rahatlama sağlanması
- Bel kaymasına bağlı sinir sıkışması olan hastalarda sıklıkla kullanılır
II. Foraminotomi
- Intervertebral foramen adı verilen açıklığın genişletilmesi
- Sinir köklerinin rahatlıkla omurilik kanalından çıkarak diğer bölgelere yayılmasının sağlanması
- Sinir köklerindeki sıkışmanın giderilmesine yardımcı olur
- Bel kayması ameliyatlarında sıklıkla tercih edilir
III. Diskektomi
- Bel fıtığı ameliyatlarında kullanılan bir teknik
- Fıtıklaşmış diskin çıkarılması
- Bel kayması nedeniyle siniri veya omuriliği sıkıştıran bir fıtık varsa, diskektomi ile baskının azaltılması
- Hastanın durumuna ve bel kaymasının özelliklerine bağlı olarak cerrah tarafından belirlenir
Füzyon ve Stabilizasyon İşlemleri: Bel Kayması Ameliyatlarında Önemli Adımlar
I. Füzyon İşlemi:
- Omurgada kaynama sağlanması için yapılan işlemlere denir.
- Kaymış omurlar arasına yerleştirilen kemik grefti ve ya kafesle kullanılarak gerçekleştirilir.
- Disk aralığına müdahele edilmemiş ise omurların arka yan taraflarına kemik greftleri yerleştirilerek de sağlanabilir.
- Kemik grefti, omurların birbirine kaynamasını sağlar.
- Düzeltilen omurganın o pozisyondaki uzun dönem kalmasını sağlar.
II. Stabilizasyon İşlemi:
- Düzeltmiş olan omurgayı füzyon sağlanana kadar sabit tutmak amacıyla yapılan işlemlerdir.
- Özel vidalar omurlara yerleştirilir ve bağlantı çubuklarıyla birleştirilir.
- Kaymış nokta daha sağlam bir şekilde sabitlenir, omurga daha istikrarlı hale gelir.
III. Önemli Adımlar:
- Bel kayması ameliyatlarının başarısını ve uzun vadeli sonuçlarını etkiler.
- Omurganın dengesini tekrar sağlamak ve kaymanın düzelmesini sağlar.
- Hastaların cerrahın önerilerine uyarak doğru bir iyileşme süreci geçirmeleri önemlidir.
IV. Riskler:
- Her cerrahi işlem gibi, füzyon ve stabilizasyon işlemleri de bazı riskler taşır.
- Cerrahın önerilerine uyulması ve iyileşme sürecine dikkat edilmesi önemlidir.